این در حالی است که هم‌اکنون این خانه‌ها بعضا به معضلی تبدیل شده‌اند چراکه محلی برای تجمع معتادان یا زباله‌ها هستند. از سوی دیگر نیز تخریب شدن آنها به‌نوعی تهدید به‌حساب می‌آید. یکی از اعضای کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران چند روز پیش گفته بود ساماندهی خانه‌های متروکه تهران ارزش سرمایه‌گذاری توسط شهرداری را دارد. به اعتقاد اسماعیل دوستی برخی خانه‌های متروکه را می‌شود به‌عنوان میراث فرهنگی تهران اعلام کرد چراکه جزو آثار باستانی هستند. به همین منظور وی عنوان کرد که شهرداری‌های مناطق باید نسبت به شناسایی املاک متروکه به‌ویژه آن دسته از خانه‌هایی که ممکن است به‌دلیل فرسوده بودن خطرآفرین نیز باشند، اقدام و برای آنها شناسنامه صادر کند. البته دوستی اضافه کرده بود که در وهله اول باید اخطاری از سوی شهرداری برای مالک بنای متروکه صادر شود تا وی نسبت به تعیین تکلیف یا ساماندهی ملک اقدام کند؛ در غیراین صورت شهرداری باید ساماندهی و زیبا‌سازی‌ خانه متروکه را انجام دهد و در نهایت خسارتی از مالک نیز دریافت کند.

جایگاه شهرداری به‌عنوان مدعی‌العموم

دیروز هم ۲عضو دیگر کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران درخصوص ساماندهی املاک متروکه صحبت کردند. «شهرداری برای تعیین تکلیف املاک متروکه اختیارات می‌خواهد»؛ این جمله‌ای بود که اقبال شاکری، یکی از این اعضا به تسنیم گفت. وی همچنین به لزوم داشتن مجوز قانونی برای تصمیم‌گیری درخصوص خانه‌های متروکه اشاره کرد و افزود: در مقاطعی تعیین مالیات برای املاکی از این دست مطرح شد تا نفعی برای افرادی که املاک خود را به این شکل نگه می‌دارند وجود نداشته باشد ولی ظاهراً در دولت برای این امر توافق حاصل نشد. وی با آوردن مثالی به تعریف شدن جایگاه شهرداری در این خصوص اشاره کرد: «به عقیده بنده همانطور که وقتی جرمی در شهر رخ می‌دهد، دادستان به‌عنوان مدعی‌العموم و درحالی‌که بعضاً شاکی خصوصی هم وجود ندارد به موضوع ورود می‌کند شهرداری نیز یک مدعی‌العموم در امور شهری محسوب می‌شود که نمی‌تواند نسبت به بسیاری از این موضوعات بی‌تفاوت باشد بنابراین باید جایگاهی برای شهرداری به‌عنوان مدعی‌العموم شهری تعریف کنیم تا بتواند در این مسائل اقدام قانونی انجام دهد.»

این در حالی است که دوستی به بحث مشکلات تجمیع خانه‌های متروکه هم پرداخته بود: «شهرداری امکان تجمیع خانه‌های متروکه و تغییر کاربری آنها را ندارد در واقع نمی‌تواند دخل و تصرفی در ملک داشته باشد اما برای خارج‌کردن آنها از وضعیت ناخوشایند می‌تواند نسبت به ساماندهی اقدام کند.»

ابوالفضل قناعتی، سخنگوی کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران اما اعتقاد دارد که نکته مهم‌تر از پیگیری این موضوع در شورا، مباحث حقوقی آن است چراکه تنها کاری که شهرداری می‌تواند انجام دهد این است که مجوز نوسازی یا تغییر کاربری این املاک را صادر کند. وی البته به نکته دیگری هم اشاره کرد و آن اینکه این موضوع به نگاه یکپارچه شهری نیاز دارد؛ «هم مسئولان حقوقی و قضایی کشور، مسئولان استانداری و هم مسئولان شهری باید برای مسئله خانه‌های متروکه هم‌افزایی داشته باشند و از اختیاراتی که قانون برایشان مشخص کرده برای تصمیم‌‌گیری درباره این موضوع استفاده کنند تا یک حکم حکومتی برای این موارد مشخص شود.» آنطور که قناعتی گفت در راستای این هم‌افزایی می‌توان مهلتی جهت تعیین تکلیف این املاک توسط صاحبان آن قرار داد تا درصورت عدم‌مراجعه آنها به‌دلیل عوارض اجتماعی ایجاد شده اقدامات لازم انجام شود. در واقع وی بر این مسئله تأکید دارد که اگر شهرداری به تنهایی به این موضوع ورود کند و مسئولان حقوقی کشور همراه تصمیم شهری نباشند، شهرداری متحمل ضررهای بسیاری می‌شود.

اولویت اول: شناسایی املاک متروکه

در این میان نایب‌رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی معتقد است که شناسایی املاک متروکه به راحتی امکان‌پذیر نیست و حکم گرفتن برای ورود به این منازل به‌دلیل اینکه فردی در آن ساکن نیست، مدت‌‌ها زمان می‌برد. عباس جدیدی به همین‌خاطر عنوان کرد: اولویت اول باید شناسایی این املاک و رفع و رجوع موانع قانونی این موضوع و اولویت بعدی رضایتمندی افراد باشد. وی افزود: از آنجا‌ که این خانه‌ها‌ و زمین‌ها مسائل حقوقی دارند دست شهرداری برای انجام برخی اقدامات بسته است.

به هر حال طی چند روز گذشته چند نفر دیگر از اعضای شورای شهر به بررسی زمین‌ها و خانه‌های متروکه که از نظر زیباسازی، منظر شهری و بزهکاری اجتماعی مشکلاتی ایجاد می‌کند، پرداختند و مانند شاکری عنوان کردند که شهرداری باید متولی این امور باشد و بتواند از نظر حقوقی به نیابت از شهروندان اعمال قدرت کند./همشهری