برای دفاعیه دانشجویی که استاد راهنمایش بودم شنبه تهران بودم : بلوار ده حقی دانشگاه آزاد تهران جنوب
الان صبح یک شنبه داخل هواپیما در حال بازگشت به بیرجندم. هوا خوب بود باز هم باران و باد به داد مردم رسیده بود. مسافر کناری مشغول خواندن روزنامه همشهری بود. تیتر اول روزنامه : مردم در صدر.
حدس زدم چه خبر است (اولین پتک). منتظر ماندم تا نوبت روزنامه خواندن به من برسد. شهردار محترم تهران به اتفاق رئیس محترم مجلس و دیگران بزرگراه طبقاتی صدر را با هزینه ای هنگفت (که هنوز زود است راجع به هزینه تمام شده  چند صد و یا هزار میلیاردی آن صحبت کرد) افتتاح کرده اند. یاد حرفهای چالشیم در جلسه های اولیه درس مهندسی ترافیک افتادم: دانشجویان عزیز ایجاد بزرگراهها و چند طبقه کردن آنها، احداث تونلهای شهری، احداث تقاطعهای غیرهمسطح و تعریض خیابانها رویکرد غالب شهرهای پیشرفته دنیا در دهه ۱۹۶۰-۱۹۷۰ است. در دهه های بعدی این رویکرد به دلیل معایب بسیار آن در این شهرها به حاشیه رفت…. متاسفانه شهرهای ما امروز با این طرز تفکر ۵۰ سال پیش اداره می شوند …همه هم از تهران اقتباس می کنند. احداث تونل توحید، بزرگراه امام علی، تونل صدر نیایش و احداث بزرگراه طبقاتی صدر (دو مورد اخیر در طرح جامع حمل و نقل و ترافیک مصوب وجود نداشت  لابد بعدها آقایان با تعریف پروژه بازنگری طرح جامع به طرح وارد کرده اند!!) و … مگر می توان اشتهای سیری ناپذیر وسایل نقلیه شخصی عموماً تک سرنشین را پاسخگو بود؟ ….دنیا به این نتیجه رسیده که یکی از موثرترین راهکارها در حل معضل تراکم ترافیک کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی است…
سرفه ای از ریه خسته (ارمغان ۱۷ سال حضور در تهران).مطالب روزنامه دائم بر این ذهن پریشان چماق است. آقای دکتر لاریجانی :”این پروژه در کاهش آلودگی هوای تهران موثر است”. آقای دکتر مگر نه اینکه با احداث چنین پروژه هایی اشتهای وسایل نقلیه شخصی را تحریک کرده ایم، افرادی که قبلاً کمتر از وسیله نقلیه شخصی استفاده می کرده اند حالا تمایل به استفاده دارند. آقا رستم های کرجی اگه بزرگراه همت به کرج وصل شود بدشان نمی آید مقصد هدف سفر کاری آنها تهرانپارس باشه و شاخ شمشادهایشان هر روز با هدف تحصیلی، بومهن درس بخواند و… و در مدت زمانی محدود همان آش و همان کاسه و تراکم ترافیک و افزایش مسافت طی شده و تاخیر تراکم بیشتر و آلودگی هوای مضاعف…
دم خروس هم سریع عیان شده، مردم برای دیدن پروژه مراجعه کرده اند و ازدحام ترافیک شدید باعث انسداد مسیر شده که رئیس پلیس راهور تهران بزرگ  از مردم درخواست کرده اند که بازدید را به بعد موکول کنند. آیا همین نشانه ای برای اولوالالباب ترافیکی نیست که این جذابیتها در مدتی محدود باعث ازدیاد سفرهای درون شهری آن هم با وسایل نقلیه شخصی خواهد شد. البته مردم هم خوشحالند من چرا غصه بخورم بقول مولانا: خر برفت و خر برفت و خر برفت…
دکتر قالیباف ضربه بعدی را به این ذهن مغشوش وارد می کنند: ” شهرداری به‌دلیل اینکه مسئول مستقیم هوای تهران نیست به تنهایی کاری از دستش برنمی‌آید. “، دکترجان بعد از ۸ سال مدیریت شهر تهران، عجب جواب محکمه پسندی؟!  شنیدم که تازه زعمای قوم قرار است جلسه برگزار کنند و متولی  را مشخص کنند. هیچ فکر کرده اید که شاید پروژه های اصلی شما با هزینه های کزایی پس از مدتی مسبب اصلی آلودگی هوای شهرند.
خبر بعدی دکتر قالیباف:  مطالعات اتصال بزرگراه‌های صیاد، امام علی و ارتش در دستور کار است؛ ضمن اینکه قرار است در بزرگراه بعثت و ترمینال جنوب نیز به‌دلیل تقاطعات، طرح مشابه بزرگراه طبقاتی صدر به اجرا درآید.
آقای دکتر با توسعه شبکه معابر و ” افزایش تبعی خیل عظیم اتومبیل شخصی” در شبکه ، عملاً “جریان حرکت” هر دو سیستم عمومی و شخصی ، به‌طور مضاعفی دچار اختلال گشته، به‌دلیل کاهش شدید تعادل شبکه با حجم ترافیک جاری، مآلاً شرایط بحرانی ترافیک، آغاز و ترافیک‌جاری را در بخش اعظم شبکه اصلی تهران به سرعت به‌سمت اشباع مطلق سوق خواهد داد.
شاید اشاره به این نکته روشن‌گر مطلب باشـد که کیفیت یا ” سـطح‌کیفی” (LOS) ترافیک در شـهری مثل لندن (در انگلستان) که حدوداً بین ۲۰-۱۸ درصد کل آن به شبکه راه اختصاص یافته‌است بسیار مطلوب‌تر از کیفیت یا ” سطح‌کیفی” ترافیک شهر لوس‌آنجلس (در امریکا) است که حدود ۵۴-۵۲ درصد کل آن به شبکه راه و بزرگراه اختصاص یافته‌است.
با توجه به اینکه این رویکرد امروزه در دنیا مطرود است و در موارد خاصی مورد استفاده قرار می گیرد، اصرار مدیریت شهری بر این راهکار که براحتی در گفته های شما و سطح شهر قابل مشاهده است را بایستی در مسائل دیگر ازقبیل درچشم مردم بودن، تامین منافع پیمانکاران و سوق دادن آنها از پروژه ای به پروژه دیگر … جست.
محصول کار شهری شبه جنگ زده، مردمی سرگردان در تراکم ترافیک و شبکه معابری مختل که در جای جای آن پیمانکاران درحال اجرای پروژه های ترافیکی همزمان و با مدیریتی غیریکپارچه هستند و اقتباس کورکورانه سایر شهرها از این نسخه می باشد. کی شهر روی آرامش می بیند خدا عالم است؟!
یک دلیل عامه پسند برای چنین پروژه هایی احداث خطوط BRT در آنهاست. البته در این مقاله نمی توان به این موضوع پرداخت که به دلایل بسیاری احداث این خطوط در بزرگراهها  نیز چندان کار مقبولی از نظر فایده به هزینه نیست، ولی می توان حداقل سهم ناچیز استفاده کنندگان حمل و نقل عمومی نسبت به حمل و نقل شخصی  را از این پروژه ها گوشزد کرد . طول و تفصیل آن بماند تا وقتی دیگر
نهایتاً باخبر می شوم که دولت محترم نیز قصد لغو مصوبه دورکاری را دارند. الحمدالله این سوغات زشت و خبیث اجنبی و میراث بد اجرا شده دولت قبلی نیز به زباله دان تاریخ خواهد پیوست و تا سالهای سال کسی را مجال پرداختن به آن نخواهد بود.
چرخهای هواپیما به زمین خوردند …اصلاً خلوت گزیده را به تماشا چه حاجت است. ما را به خیر و شما را به سلامت
مرتضی عراقی
دکتری راه و ترابری
دانشگاه بیرجند