در این مسیر بیمه خدمات درمانی و حمایت های بهزیستی از امیدهای معلولان و خانواده های آنان محسوب می شود که متأسفانه کاستی های متعددی در تحقق یافتن آن وجود دارد.

معلولیت که پیوسته به عنوان یکی از حقایق در زندگی انسانها مطرح بوده است اگر به نحو احسن با آن برخورد شود موجب شکفتن استعدادهاست و زندگی ساز است و انسان ساز؛ و اگر از روزن «محدودیت» به آن نگریسته شود موجب دل نگرانی ها، دل زدگی ها و گوشه گیری ها خواهد شد.

متأسفانه طبق مشاهدات و اطلاعاتی که در این زمینه وجود دارد در جامعه کنونی ما با وجود ابراز شعارهایی از قبیل«معلولیت محدودیت نیست» همواره محدودیت ها برای معلولان وجود داشته است (یا در واقع این محدودیت ها را با چشم بستن بر روی ظرفیتها و توانایی های بالقوه و بی شمار معلولان بوجود آورده ایم!) تا جایی که معلولان و خانواده های آنان اقدامات مشخص، موثر، گسترده و مجدانه ای را برای برطرف کردن کاستی های موجود خواهانند.

به زعم کارشناسان و خانواده های معلولان یکی از مواردی که می تواند تا حد قابل توجهی از مشکلات مربوط به معلولان بکاهد «توجه بیشتر به کاهش هزینه های درمان» است که در این رابطه نیز بیمه های درمانی و حمایت های  بهزیستی و سازمانهای ذیربط نقش مهمی را ایفا می کنند.

کماکان در انتظار اقدامات و پشتیبانی های بهزیستی

در گفتگویی که با برخی از خانواده های معلولیان انجام دادیم متوجه شدیم که عده زیادی از آنها تاکنون موفق نشده اند که فرد معلول خانواده را  تحت پوشش بیمه های درمانی دربیاورند و به واسطه آنکه بهزیستی در برآورده کردن این حاجت نقش پُررنگی را برعهده دارد آنها  کماکان در انتظار اقدامات و پشتیبانی های بهزیستی برای این امر هستند.

حوری لقا آجرلو از مددکاران اجتماعی استان البرز است که در مؤسسه خیریه کهریزک این استان و در رابطه با مسائل توانبخشی معلولان فعالیت دارد. وی در این رابطه به خبرنگار مهر می گوید: متأسفانه معلولان مراجعه کننده به این مؤسسه با مشکلات فراوانی از جمله مشکل عدم تأمین مسکن، مشکلات خانوادگی و مشکلاتی مثل مشکلات زناشویی رنج می برند که ارتباط مشکلات مالی و بیمه های درمانی با تمام این مشکلات انکار نکردنی است.

این روانشناس بالینی ادامه می دهد: در حال حاضر فکر می کنم فقط در استان البرز چندهزار نفر از معلولان ما در انتظار بیمه شدن از سوی بهزیستی یا دیگر سازمانهای ذیربط باشند و البته باید متذکر شوم که در این رابطه به برخی از مشمولان، حقوقی چون حق پرستاری(درماه ۸۰ هزار تومان) و به برخی نیز یارانه درمان تعلق می گیرد و در همین مرکز، حدود ۱۰۰ نفر معلول داریم که یارانه دریافت می کنند.

به گفته وی توانبخشی، فیزیوتراپی و آب درمانی از موارد درمانی و اساسی برای معلولان هستند که بیمه های درمانی می تواند در کاهش بار هزینه های آنها یاری رسان باشد.

کمک های بهزیستی جوابگوی مشکلات معلولان نیست

اما برخی دیگر از مددکاران و مدیرانی که سر و کارشان با معلولان و مسائل درمانی آنهاست در این خصوص متذکر شدند که در رابطه با کاهش هزینه های درمان معلولان که امروزه بیش از هر چیزی خانواده های آنان را متحمل هزینه کرده است تنها نمی توان به کمک های بهزیستی و خدمات درمانی بسنده کرد بلکه باید از خیرین و دیگر ادارات استان البرز و کشور درخواست کمک و همکاری داشت.

به گفته یکی از این مدیران نگاه دولت و مجلس نیز در رابطه با معلولان باید نگاه کاربردی و عملیاتی باشد و در این راه دولت و مجلس شورای اسلامی باید از ابزار‌های قانونی خود برای حمایت از این افراد استفاده کنند زیراکه تأمین هزینه‌های درمانی معلولان نیازمند تصویب بودجه‌های مورد نیاز و مستقل از سوی مجلس و دولت است.

هشت هزار و ۶۰۰ نفر از جامعه معلولان البرز همچنان در انتظار بیمه هستند

معاون توانبخشی بهزیستی استان البرز نیز در رابطه با موضوع گزارش عنوان می کند: هم اکنون هشت هزارو ۶۰۰ نفر از جامعه معلولان استان در نوبت بیمه شدن قرار دارند و در این رابطه در سال ۱۳۹۲ تعداد ۳۴۰ نفر تحت پوشش بیمه قرار گرفته اند.

شیوا اکبری کمبود اعتبارات را یکی از عواملی عنوان می کند که در میزان و تعداد نفرات بیمه شده نقش عمده ای را ایفا می کند.

وی در همین رابطه ابراز می کند: ما می دانیم که هزینه های درمانی معلولین بسیار فراتر از مبالغی است که بهزیستی متقبل می شود و در این رابطه هیچگونه ادعایی نداریم.

این مسئول همچنین آمار تعداد نفراتی را که  در استان البرز  تحت پوشش بیمه معلولان و سرپرستان خانوار قرار دارند را ۱۳ هزار و ۶۰۰ نفر اعلام می کند و در همین رابطه می افزاید: قابل ذکر است که مصوبه  مجلس شورای اسلامی نیز که مبنی بر تسریع در روند بیمه کردن مشمولان است را باید در این رابطه مثبت ارزیابی کرد زیرا که می تواند در جهت اقدامات بیمه ای شمولان و اموراتی همچون خدمات توانبخشی بسیار موثر باشد.

به گفته وی خدمات توانبخشی به مجموعه ای از اقداماتی اطلاق می شود که به منظور بازگرداندن بخشی از عملکرد از دست رفته و حفظ توانمندی های بالقوه فرد دارای ناتوانی های مختلف است، و ایجاد استقلال را تا حد امکان و در فعالیتهای فردی و اجتماعی برای فرد مذکور شامل می شود.

یک میلیون و ۲۵۰ هزار معلول در انتظار حمایت سازمان بهزیستی

اما بیهوده نیست که بدانیم چند هفته پیش هم رییس فراکسیون حمایت از حقوق معلولان مجلس شورای اسلامی در خصوص مشکلات و دغدغه های درمانی معلولان توضیحاتی را متذکر شد.

رییس فراکسیون معلولان با انتقاد از عملکرد ضعیف دولتمردان و سازمان بهزیستی در رسیدگی به امور معلولان و ارائه خدمات به معلولان کشور، به خصوص در حوزه بیمه های اجتماعی و درمان به رسانه ها می گوید:مشکلات موجود از دولت قبل باقی مانده و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جلسات متعددی که با اعضای فراکسیون معلولان مجلس برگزار کرده است، قول رسیدگی به مشکلات معلولان را داده است.

فاطمه آلیا با اشاره به شناسایی دو میلیون و ۵۰۰ هزار معلول بر اساس آمارهای ثبت شده در سازمان بهزیستی کشور اظهارمی کند: برآورد ما از تعداد معلولان چیزی در حدود ۷میلیون نفر است؛ اما از این تعداد تنها دو میلیون و ۵۰۰هزار معلول برای دریافت خدمات از جمله بیمه اجتماعی و درمان به سازمان بهزیستی مراجعه کرده اند که فقط نیمی (یک میلیون و ۲۵۰هزار نفر) از این افراد به دلیل کمبود منابع و اعتبارات، تحت پوشش خدمات و بیمه های اجتماعی و درمانی قرار گرفته اند. به عبارتی یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر دیگر در انتظار پوشش حمایتی از سوی بهزیستی هستند.

وی از بررسی نحوه اجرای طرح طبقه بندی و درصد بندی معلولان کشور بر اساس شدت معلولیت هایشان خبر می دهد و اضافه می کند: درحال حاضر معلولان کشور به سه دسته با معلولیت کم، متوسط و شدید تقسیم بندی می شوند که در نظر داریم با طبقه بندی و تعیین درصد به معلولان، معلولانی با درصد معلولیت های بالا را در اولویت دریافت خدمات حمایتی و بیمه ای قرار دهیم.

آلیا هم چنین از پوشش ضعیف بیمه ها در برخی موارد مرتبط با معلولان مانند گفتار درمانی گلایه می کند و می گوید: با دستور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی کار مطالعاتی درباره بیمه ها آغاز شده است تا با توجه به واگذاری بسیاری از خدمات مرتبط با معلولان به بخش خصوصی و افزایش هزینه های این قشر از جامعه، بیمه ها حمایت بیشتری از جامعه معلول کشور داشته باشند.

رییس فراکسیون حمایت از حقوق معلولان مجلس شورای اسلامی با اشاره به عملکرد ضعیف سازمان بهزیستی درحوزه بیمه تکمیلی معلولان می افزاید: امیدواریم بخش عمده ای از مشکلات معلولان با تصویب لایحه بازنگری در قانون جامع حمایت از معلولان برطرف شود.

وی با اشاره به این که طی سال های گذشته سازمان بهزیستی کمبود اعتبارات را دلیل ارائه نکردن خدمات به افراد پشت نوبتی اعلام می کرد، از مسئولان این سازمان خواست تا در فصل بودجه ریزی دولت برآورد دقیقی از بودجه مورد نیاز برای پوشش همه افراد پشت نوبت ارائه خدمات داشته باشند و با ارائه آن به دولت، دولتمردان را در تدوین بودجه ای فراگیر یاری دهند.

 نمـی دانی چه لذتی دارد که روی صندلی چرخدار بنشینی!

اما در مصاحبه ای که با یک از معلولین خوش ذوق که در نویسندگی و سرودن شوق و استعدادی مثال زدنی دارد خواستم تا از دغدغه هایش بگوید، ولی او به زبان قلم دل نگاشته ای را تقدیم کرد که آن را  بعنوان حُسن ختام گزارش در اینجا می آوریم تا شاید تلنگری باشد برای همه ما!…

فرزانه حبوطی چه زیبا نگاشته بود:

نمـــــــــی دانی چه لذتی دارد!

نمـــــــــی دانی چه لذتی دارد که روی صندلی چرخدار بنشینی، و سراسر وجودت پر از دردهای جسمی و روحی باشد ولی تو، خدا را شـــــــکر بگویی و ذکر “یا حسین” در دلت سر دهی…

نمـــــــی دانی چه لذتی دارد که با عصا راه بروی و انسانهایی که از کنارت عبور می کنند در دلشان آهی بکشند ولی تو اُمیدوار باشی که آنها با دیدنت، لحظه ای خدا را شکر بگویند…

نمی دانی چه لذتی دارد چشمهای ســَـــرَت نبیند، و دیگران باز آهی بکشند ولی تو با چشم دلت، قشنگی های دنیا را ببینی و آنها ندانند که تو هم می بینی!…

نمی دانی چه لذتی دارد وقتی گوشهایت نشنوند و زبانت گنگ باشد و با زبان اشاره به دیگران بفهمانی که «ای انسانها کمی شکرگزار نعمت هایی که دارید ، باشید!»

نمی دانی چه لذتی دارد که روی صندلی چرخدار بنشینی و برای جابجایی ات، خانواده و دیگران کمکت کنند ولی تو در دلت اُمیدوار باشی که :”ای کاش این کمک ها به عنوان نقطه ای روشن در نامۀ اعمالشان ثبت شود” ، و دعا کنی برای عاقبت به خیری شان!

نمی دانی چه لذتی دارد که از برخی لذت ها – مانند راه رفتن – محروم باشی ولی غم ِ این محرومیت به یادت بیاندازد که جسم – دیر یا زود – رفتنی است پس چرا غصۀ لذت های فانی را بخـــــــــوری ؟!

نمی دانی چه لذتی دارد که روی صندلی چرخدار بنشینی و نگاهت به زندگی؛ نگاهــــــــــــــــی متفاوت باشد…

نمی دانی چه لذتی دارد که معلولیت باعث شده است، قدر نعمتهای الهی را بیشــــــــــــتر بدانی، که اگر تو به جای غیرمعلولین بودی، مطمئنا برای هر یک قدمی که برمی داشتی ، خدا را شکر می کردی؛ هر چند که انسان تا نعمتی را از دست ندهد قدر آن نعمت را نخواهد دانست…

ولیکن خدا را شکر که به این نکته دست یافته ای که اگر سختی و محدودیت نبود، قدر عافیت را به این زیبایی درک نمی کردی…

و بالاخره نمیدانی چه لذتی دارد که دیگران تصور کنند، با این حرفها و اُمیدواری ها فقط شـــــــــــعار می دهی، ولی تو لبخند بزنی و تنها دلخوشی ات این باشد که، یار و همراه واقعی و همیشگی ات فقط خداست.

گزارشگر: ســـعید پورمـــند