آرمان: اگر از بیشتر ایرانیان بپرسید که از فضای پیشاانتخاباتی سال ۹۲چه خاطره‌ای را به یاد دارند و به عنوان نقطه عطف به چه گزاره‌ای اشاره می‌کنند، شاید پاسخ اکثریت قریب به اتفاق آنان به این جمله رئیس‌جمهور فعلی معطوف باشد: «من سرهنگ نیستم یک حقوقدانم» جمله‌ای تاریخی که بسیاری از معادلات انتخاباتی را دچار تغییر و تحول کرد، حال آن کاندیدای حقوقدان هفتمین رئیس‌جمهور تاریخ ایران است و جالب آنکه گویا یاران کاندیدایی که با این جمله نغز بسیاری از رشته‌هایشان پنبه شد، التیام خاطری از آن رویداد نیافته و گاه و بیگاه واکنش‌هایی از خود نشان می‌دهند که از غوغای درون آنان خبر می‌دهد. در آخرین واکنش، مدیر عامل متروی تهران پس از گزارش ۱۰۰ روزه رئیس‌جمهور به مردم در سخنانی که ناراحتی در آن موج می‌زند، می‌گوید: «سوال اصلی من از رئیس‌جمهور حقوقدان این است که از لحاظ حقوقی چه کسی باید پاسخگوی آلودگی هوا و تاثیر آ‌ن بر سلامت جان مردم باشد»

او در ادامه نیز با اشاره به معضل آلودگی هوا که جان شهروندان را تهدید می‌کند، تاکید دارد که دولت ریالی به مترو کمک نکرده است. حال چند سوال دراین میانه قابل طرح است. آیا در این ابراز نگرانی آن‌هم در این برهه صداقت وجود دارد یا منویات خاص سیاسی مدنظر قرار گرفته؟ آیا این یک واکنش دفعی و آنی بوده یا در راستای یک سلسله اقدامات هدفمند به منصه ظهور رسیده است؟ آیا مدیرعامل محترم مترو که دولت را متهم به عدم توجه به حمل و نقل عمومی و آلودگی هوا و جان شهروندان می‌کند، درخصوص عملکرد شهرداری به عنوان متولی اصلی و میدانی این موضوع، پاسخگو بوده و آن را موجه می‌داند؟ این نکاتی است که در ادامه این گزارش به آن خواهیم پرداخت.

اقدامات شائبه‌برانگیز

پس از پایان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم که در آن شهردار تهران شکست قابل توجهی را متحمل شد و برخلاف پیش‌بینی‌ها تنها چند روز مانده به آن جمعه تاریخی به ناگهان صحنه برخلاف منویات قالیباف و همفکرانش دچار تغییر شد و یک نتیجه غیرمنتظره برای آنان رقم خورد، کاندیدای پیروز و بسیاری از چهره‌های سیاسی اعلام داشتند که رقابت‌ها تمام شد و اکنون موسم رفاقت‌هاست. نکته‌ای که در عملکردهای ۱۰۰ روزه تیم نزدیک به قالیباف چندان نمود و عینیتی نداشته است. سلسله اقدامات شائبه‌برانگیز شهرداری از بیلبوردهای «صداقت آمریکایی» رخ نمایاند. درست در حالی که رئیس‌جمهور و تیم دیپلماتیک همراه وی در نیویورک در مسیر پیگیری رویکردهای تعاملی گام برداشته و دستاوردهایی را در راستای تنش‌زدایی رقم زده بودند و تیم دیپلماسی دولت خود را برای مذاکرات حساس ژنو آماده می‌کرد به ناگهان نصب پرشمار بیلبوردهایی که در آن به‌وضوح سویه‌های تهاجمی مورد تاکید قرار گرفته و از هیچ منظری این رویکرد در راستای سیاست‌های دولت قرار نمی‌گرفت سوالات بسیاری را در اذهان ایجاد کرد. پس از کشاکش‌هایی این بیلبوردها جمع‌آوری شدند اما بالاخره مشخص شد که عوامل شهرداری تهران در پشت این قضایا قرار داشتند و البته مشخص نشد با چه انگیزه‌ای چنین اقدام بی‌سابقه‌ای آن‌هم در این برهه حساس به اجرا گذاشته شد.

هر چه بود این اقدام در راستای هم افزایی با دولت و سیاست‌های در دست اجرای آن نبود. پس از آن دیدار قالیباف با محمود احمدی‌نژاد نکته‌ای بود که سوالات بسیاری را در اذهان ایجاد کرد چرا که این دو همواره منتقد پر و پا قرص یکدیگر بودند اما گویا شرایط جدید اتحاد استراتژیک آنان را ایجاب می‌کرد، نکته‌ای که چند روز پیش اقدام روزنامه همشهری مهر تاییدی بر آن زد. در حالی که رئیس‌جمهور در گزارش ۱۰۰ روزه خود با ارائه آمار مستند به ناکارآمدی‌ها و عملکردهای دولت پیشین اشاره داشت روزنامه شهرداری تهران هیچ واکنش ملموسی نسبت به این نکته نشان نداد و ترجیح داد دل رئیس‌جمهور سابق را مکدر نکند.

واکنش عجیب مدیرعامل مترو

پس از اقداماتی که به آن اشاره رفت واکنش فوری مدیرعامل مترو تهران به گزارش ۱۰۰ روزه رئیس‌جمهور نیز بسیار قابل توجه بود. او با انتقاد تند نسبت به گزارش رئیس‌جمهور درست در برهه‌ای که آلودگی هوا افکار عمومی را به خود معطوف داشته مدعی شد که دولت توجهی به این نکته و جان شهروندان ندارد و بهتر است رئیس‌جمهور از فضای ژنو و سعدآباد بیرون بیاید و به مشکلات مردم توجه کند! جالب توجه آنکه وی در سخنانش گفته که دولت قبلی توجه بیشتری از دولت فعلی به مقوله حمل و نقل و مترو نشان می‌داد.

این در حالیست که طی چند سال گذشته همواره شهرداری تهران در رسانه‌های مختص به خود و در رسانه‌های عمومی همواره تندترین گلایه‌ها را در طول چند سال متوالی نسبت به عدم توجه دولت وقت به مترو ابراز داشته و دولت احمدی نژاد را متهم به سیاسی کاری در این زمینه می‌کرد و حتی استعفای محسن هاشمی هم از مدیر عاملی مترو به خاطر همین نگاه سیاسی دولت پیشین به مقوله حمل و نقل شهری و مترو و عدم اختصاص بودجه مصوب و قانونی آن بود که حتی واکنش‌های پرشمار نمایندگان مجلس و بسیاری از سیاسیون را در برداشت و این نکته بر هیچکس پوشیده نیست اما مدیر عامل مترو ترجیح داده به تخریب دولت ۱۰۰ روزه بپردازد و عملکردهای ۸ ساله و همواره مورد اعتراض دولت قبل در این زمینه را موجه جلوه داه و از آن تمجید کند! البته وی این نکته را هم مشخص نکرده از چه جایگاه و پایگاه سیاسی، اجتماعی به خود حق داده که این چنین بر رئیس‌جمهور مورد حمایت اکثریت ملت بتازد و با این سخنان خارج از عرف از وی انتقاد کند؟

فرافکنی آشکار؛ دولت به فکر نیست یا شهرداری؟

فارغ از آنکه طبق آمار رسمی دولت با خزانه خالی روبه‌روست و با بدهی‌های هنگفت به ارث رسیده زمان می‌برد که با تامین منابع ملی پروژه‌های ملی و منطقه‌ای را تامین بودجه کند و بدیهی است که طی ۱۰۰ روز نمی‌تواند همه چیز را سامان داده و باید با اولویت‌بندی به سراغ پروژه‌های مختلف برود. انتقادات مدیرعامل منصوب شهردار تهران به دولت درخصوص عدم‌توجه به حمل و نقل عمومی بسیار جالب بوده و از یک فرافکنی مشهود رنج می‌برد. مدیر عامل مترو، منتقد دولت است که چرا این نهاد به موضوع حمل و نقل عمومی و مترو توجه نمی‌کند؛ اما پاسخ نمی‌دهد که چرا خود شهرداری در این زمینه مرتکب قصور واضح شده است. جالب است بدانید که شهرداری در اقدامات روبنایی و بدور از نگاه زیربنایی و استراتژیک میلیاردها میلیارد در این پروژه‌ها خرج کرده بدون اینکه به تعهداتش در زمینه مترو عمل کند. در حالی که قراربوده سالانه ۳۰ کیلومتر پیشرفت در مترو رقم بخورد. این رقم از سال ۸۶ به این سو تنها بطور متوسط ۷ کیلومتر بوده است. حال شهرداری منابع مالی خود را در کجاها صرف کرده است؟

در حالیکه شهرداری به عدم توجه دولت به حمل ونقل عمومی و آلودگی هوا اشاره می‌کند که اکنون ۶۵۰۰ اتوبوس در ناوگان حمل و نقل عمومی قرار دارد که ۲۰۰۰ عدد آن فرسوده است و این اتوبوس‌ها درموعد مقرر از رده خارج نشده‌اند. شهرداری مبلغ نسبتا خوبی برای نمایشگاه دائمی دفاع مقدس هزینه کرده؛ ساخت دریاچه مصنوعی با هزینه سنگین. شهرداری تنها در یک رقم مبلغ قابل توجهی را برای نصب یک پرچم بزرگ هزینه کرده است. در پروژه اتوبان صدر و در پروژه امام علی(ع) هزینه‌هایی شده است که کارشناسان معتقدند ارقام خرج شده می‌توانست بسیار کمتر باشد. حال سوال اینجاست که آیا در کنار این پروژه‌ها و وفق وظایف محوله و تعهدات داده شده، نمی‌شد به ناوگان حمل و نقل شهری و مترو نیز بودجه اختصاص داد؟

آیا اعتراض مدیرعامل مترو با این اوصاف درست و رواست؟ چرا شهرداری به جای پروژه‌های زیربنایی و ساختاری تمام اهتمام خود را مصروف این اقدامات روبنایی و برخوردار از وجه تبلیغاتی کرده و اکنون دولت تازه آمده را متهم اصلی آلودگی هوایی می‌داند که ریشه‌ای طولانی‌مدت داشته و یکی از ارکان اصلی مسئول در آن شهرداری است؟