شاید گزارش این رویداد را این چنین می نوشتیم؛ «پیچ رادیو را می چرخانم؛ گوینده مکث می کند، بغض گلویش را می فشارد، آهنگ غمگینی صدای لرزان مجری را لرزان تر می کند؛ ساعتی قبل زلزله ای ۷ ریشتری بخش هایی از شهر کرج را لرزاند. آمارهای اولیه از هزاران کشته و مجروح حکایت دارند. / پارکها، معابر و خیابانهای شهر مملوء از مردمانی است که مشاهده ترس در چهره شان کار سختی نیست. / مادرانی که برای بیرون آوردن فرزندان از زیر آوار، خاک را چنگ می زنند. / پدری که جسم بی جان فرزندش را به امید درمان روی دست می چرخاند. / کودکان معصومانی که دور جنازه مادرشان حلقه زده اند و او را صدا می زنند. / برادری که برای نجات خانواده اش داد می زند و کمک می خواهد. / اینجا کرج؛ سرزمین داغداری است که خورشید اقبالش در یکی از نیمروزهای سال …. غروب کرد / ای کاش عقربه های زمان به عقب باز می گشت تا ساختمانهای کرج را از نو بسازیم و جانِ این همه انسان بی گناه را بخریم / ای کاش و هزار ای کاش از بی توجهی ها به توصیه های کارشناسان… »

 

شب های گذشته پلک های اهالی قصر شیرین به سختی روی هم گذاشته می شد و آنها شب را با ترس ناشی از وقوع یک زلزله مهیب و ویرانگر پشت سر گذاشتند؛ کدبانوهای کرمانشاهی که برای اهل خانواده خوراک لوبیای چشم بلبلی با انار، سوپ ترخینه، کوکوی شیرین و… (غذاهای محلی قصر شیرین) بار گذاشته بودند، دیشب در سفره شان جز نان و پنیر چیز دیگری نبود و تنها به اینکه سرنوشت چه چیزی برایشان رقم خواهد زد، فکر می کردند؛ نوزادی با چشمان گریان در آغوش مادر، تازه عروس و دامادی نگران و …

براستی اگر – خدای ناکرده- روی دیگر سکه به قصر شیرینی ها رخ نشان می داد و زلزله همچون بختک بر سر مردمانِ این شهر سایه می افکند و پس از ویرانی های گسترده، هزاران نفر را به کام مرگ می کشاند؛ نیروهای امدادی این شهر از آمادگی لازم برای کمک رسانی سریع به زلزله زدگان و مجروحان برخوردار بودند؟

آرامستان های شهر “قصر شیرین” برای مواقع بحرانی و دفن بهداشتی اموات چه تعداد قبور خالی دارند؟ ستاد بحران شهرستان قصر شیرین چه تعداد چادر برزنتی و پتو برای اسکان زلزله زدگان در اختیار دارد؟ چند مرکز درمانی و تخت آی سی یو و سی سی یو به مجروحان اورژانسی سرویس دهی می کنند؟ و…

این سوالات و دهها سوال دیگر از عواملی است که در امداد رسانی به زلزله زدگان نقش اساسی ایفا می کند و غفلت از آنها می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.

در این بین شهرمان کرج با قرار گرفتن روی چندین گسل لرزه خیز کشور که برخی شهرت منطقه ای دارند؛ دوشادوش تهران در سیبل لرزه خیزی قرار دارند و حتی کارشناسان از اینکه چرا این دو استان در سالهای گذشته زلزله ای با مقیاس ریشتر پایین را تجربه نکرده اند، نگرانند.

کرج با داران بودن یکهزار هکتار بافت فرسوده با تراکم جمعیتی بسیار بالا در صورت لرزیدن، خسارت های فراوان مادی و معنوی را به چشم خواهد دید.

میزان آمادگی دستگاههای مرتبط با بحث امداد و نجات در برابر وقوع زلزله در این کلانشهر سوالی است که ذهن ما را مشغول می کند اما براستی این همه هشدار و تذکر گوشواره گوش کسی می شود؟ مد نظر مسئولان قرار می گیرد؟

زلزله هر لحظه می تواند مهمان ناخوانده شهرمان شود و در چشم به هم زدنی هزاران کشته و زخمی و دهها هزار ساختمان ویرانه روی دستمان بگذارد؛ آیا برای مواجه با این صحنه از آمادگی لازم برخوردار هستیم؟ آیا تخت های بیمارستانی کرج مهیای امدادرسانی در چنین شرایطی هستند؟ و صدها سوال دیگر که در صورت منفی بودن پاسخ هایشان باید به شدت احساس نگرانی کنیم.

در طول سال تنها چند مانور جزئی برای ایجاد آمادگی های لازم در مواقع بحرانی برگزار می شود حال آنکه نیروهای امداد و نجات باید هر روز و هر هفته و هر ماه و هر سال برای امدادرسانی در سخت ترین لحظه ها آماده باشند.

کوچه های تنگ و باریک معابر واقع در بافت های فرسوده با کمترین سرانه های خدماتی تداعی گر فاجعه ای انسانی در صورت وقوع زلزله است و زمانِ آن رسیده تا آستین بالا بزنیم، چشم ها را بشوییم و جور دیگری به ماجرا نگاه کنیم.

سرپرست معاونت امور عمرانی استانداری البرز باور دارد؛ سبک سازی ساختمان که ارتباط مستقیمی با کیفیت و استفاده بهینه از مصالح ساختمانی دارد؛ در کاهش خسارت های ناشی از زلزله تاثیرگذار است.

“مجید سریزدی” در همایش بررسی آئین نامه جدید زلزله به خبرنگار پایگاه خبری مدیریت شهری کرج گفت: چیدمان منازل در کشورمان به گونه ای است که گوشه گوشه خانه ها را با لوازم تزئینی و دست و پا گیر پُر کرده ایم و در صورت وقوع زلزله، این لوازم به تهدیدی برایِ جان شهروندان تبدیل می شود. در برخی کشورهای لرزه خیز جهان همچون ژاپن لوازم خانگی از سبک و کم حجم ترین لوازم انتخاب می شود که اقدامی هوشمندانه است.

به گفته وی، رعایت استانداردهای معماری و شهرسازی در ساخت بناهای مسکونی، اداری و تجاری و صرفه جویی در منابع ملی، از خسارت های احتمالی در زمان وقوع زلزله می کاهد.

این مسئول در این خصوص تصریح کرد: باید زمینه تولید مصالح صنعتی استاندارد و طراحی و اجرای ساختمان ها با استفاده از روش های نوین، میان دست اندرکاران صنعت ساختمان نهادینه شود. در این راستا با افزایش تولید مصالح نوین ساختمانی هزینه های اضافی و قیمت تمام شده آن هم کاهش می یابـد بنابراین هرچـه استفـاده از این نوع مصـالح رواج بیشتری یابد تولیدکننـدگان نیز برای تولیـد انبـوه ترغیب شده و در نتیجه قیمت محصول کاهش پیدا می کند.

به گفته وی، بسیاری از ساخت و سازهای صورت گرفته در حواشی شهرها بویژه مناطق روستایی فاقد استحکام بنای لازم می باشند که باید با رعایت اصول فنی و مهندسی نسبت به فرهنگ سازی در میان آنان و آشنایی با خطرات ناشی از وقوع حوادث و بلایای طبیعی از روند روبه رشد آن جلوگیری به عمل آید.لازم به ذکر است جهت کاهش اثراث ناشی از بلایای طبیعی(زلزله) لزوم آموزش همگانی اجتناب ناپذیر است و در این راستا هر البرزی باید یک مهندس باشد.

معاون نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده سازمان عمران و نوسازی شهرداری کرج نیز می گوید: ساخت بناهای مستحکم و اقدام برای نوسازی بافت های فرسوده از اقدامات پیشگیرانه برای کاهش آثار مخرب زلزله احتمالی در کرج است.

“ناصر رستمی” اظهار کرد: سه روش بهسازی، نوسازی و بازسازی بافت های فرسوده در شهر کرج باید با مشارکت مردم دنبال شود.

وی اظهار کرد: براین اساس مالکان واحدهای مسکونی غیرمقاوم و قدیمی باید برای بازسازی و نوسازی این واحدهادر اسرع وقت اقدام نمایند.

رستمی گفت: نقش مردم در مدیریت بحران به دو بخش مجزا تقسیم می شود، بخش نخست مربوط به سازندگان است که این افراد در زمان ساخت ملزم به رعایت کلیه مقررات ملی و آیین نامه ۲۸۰۰ زلزله می باشند.

معاون نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده سازمان عمران و نوسازی شهرداری کرج افزود: تلاش برای به دست آوردن رضایت مردم و پرداختن به موضوعاتی که بتواند مخاطرات را به حداقل برساند حائز اهمیت است.

معاون شهرسازی و معماری شهرداری کرج در اظهار نظری گفت: در زمان حاضر بحث پهنه بندی زلزله و شناسایی گسل های فعال شهر کرج و مناطقی که احتمال خطرات آن مضاعف تر است باید در طرح های توسعه شهری مورد نظر قرار گیرد.

“احدا… احمدی پرگو” بیان کرد: کرج به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور، توسعه شهری در آن براساس اصول و ضوابط شهرسازی شگل نگرفته و مهاجرت های متعدد در مقاطع زمانی خاص از جمله علتهای ساخت وسازهای غیر اصولی درآن است.

وی اظهار کرد: توسعه زیر ساخت های این کلانشهر نیز براین اساس محاسبات و ریز پهنه بندی های شهری انجام نشده است که این امر نیاز به بازنگری دارد.

پرگو گفت: برای تمام شهرها باید طرح های توسعه شهری از جمله طرح جامع و تفصیلی تعریف شود و تمام ساخت و سازها و عملیات های عمرانی باید براساس آن شگل بگیرد.

این مسئول بیان کرد: درزمان حاضر بحث پهنه بندی زلزله و شناسایی گسل های فعال شهر و شناسایی مناطقی که احتمال خطرات آن مضاعف تر است باید در طرح های توسعه شهری مد نظر قرار گیرد.

وی تاکید کرد: برای پیشگیری از آثار مخرب ناشی از حوادث احتمالی طبیعی در کرج باید دستگاههای اجرایی با هم وارد عرصه کار و فعالیت شوند.

معاون معماری و شهرسازی شهرداری کرج در بخش دیگری از سخنانش گفت: استان البرز معین پایتخت در هنگام بروز زلزله است و این امر می طلبد تا ایمن سازی در شهر کرج را در اولویت قرار دهیم.

پرگو عنوان کرد: در این راستا شهرداری کرج مذاکراتی با مرکز بین المللی زلزله شناسی ایران برای شناسایی گسل های فعال و پهنه بندی های ژنو تکنیکی در دستور کار قرار داد.

این مسئول بیان کرد: اکنون نتایج این تحقیقات آماده است و این همایش نقطه آغازی برای کرج و شهرداری در استفاده از پروژه های مطالعاتی در این زمینه است.

مدیرکل بحران استانداری البرز نیز می گوید: به منظور آمادگی هر چه بیشتر، مقابله با حوادث غیرمترقبه دراین استان تمرین می شود.

“ابوالقاسم باقری” افزود: بر اساس برنامه ریزی های به عمل آمده این تمرین روز یکشنبه ۱۰ آذر ماه جاری با حضور استاندار البرز و بصورت همزمان در مدرسه دخترانه فاطمه پزشکی و برخی مدارس شهرستانهای استان برگزار می شود.

وی با بیان اینکه هدف از این تمرین آشنایی دانش آموزان مدارس با اقدامات ضروری در زمان زلزله است، ادامه داد: تخلیه فضای آموزشی در کوتاهترین زمان ممکن از محورهای اصلی این تمرین خواهد بود.

باقری یادآور شد: این مانور هرساله با هماهنگی سازمان مدیریت بحران کشور، وزارت آموزش و پرورش و پژوهشگاه زلزله شناسی با رویکرد حفظ سرمایه انسانی و اقتصادی جامعه در زمان وقوع حوادث غیر مترقبه در تمام مدارس کشور برگزار می شود.

مدیر عامل سازمان عمران و نوسازی شهرداری کرج نیز امروز از برگزاری نشست هم اندیشی مدیران سازمانهای نوسازی شهرداری های کلانشهر های کشور با حضور مدیران بافت فرسوده شهرداری های کلانشهرهای کشور خبر داد.

“علی سلطانی مقدم” با اعلام این خبر افزود: نشست هم اندیشی تبادل نظر بین مدیران بافت فرسوده شهرداری های  کلانشهرهای کشور با معاون وزیر راه و شهرسازی و مسئولان وزارت کشور در محل  سالن اجتماعات شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران برگزار شد.

این مسئول شهری افزود: در این نشست راهکارهای تحقق سیاست های کلی نظام مصوب مقام معظم رهبری و اجرایی شدن مفاد بند د ماده ۱۷۱ قانون برنامه پنج ساله پنجم جمهوری اسلامی، نحوه تعامل موثر شهرداری های کلانشهرها و وزیران راه و شهرسازی و کشور برای بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری، ارائه نتایج کارگروههای تامین مالی، فنی و شهرسازی و مدیریت شهری کلانشهرها و موضوعات مشترک (تدوین سند ملی راهبری، اجرایی نمودن مفاد قانون حمایت از احیا و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، پرداخت مطالبات شهرداری های کلانشهرها بابت اعمال تخفیف عوارض صدور پروانه و تراکم ساختمانی واحدهای مسکونی و اجرایی کردن مقررات ملی ساختمان در محدوده بافتهای فرسوده) بررسی شد.

در این مراسم، ایزدی معاون وزری راه  شهرسازی با بیان اینکه  دولت در این دوره از انجام وظایف خود در رابطه با بازآفرینی  بافت های شهری  قصد دارد تعامل بیشتری با شهرداری های سراسر  کشور  داشته باشد؛ اظهار داشت: ضرورت ساماندهی و بهبود روابط فی‌مابین دولت و شهرداری و همچنین تعریف مشوق‌ها و بسته‌های حمایتی جدید در باز آفرینی  بافت های شهری، مهم‌ترین ماموریت‌های دولت در دور تازه مدیریت نوسازی و بهسازی بافت‌های شهری است.

 معاون وزیر راه و شهر سازی گفت: بحث کیفیت بخشی به محیط شهری با تاکید بر نقش فعال شهروندان از جمله  وظایف  دولت در این حوزه  به  شمار می رود، لذا باید تلاش کنیم تا راه‌ها و شیوه‌های ارتقای کیفیت زندگی در محیط شهری را بیابیم.

 در پایان امید است شاهد ارتقای آمادگی دستگاههای استان برای مقابله با بلایای طبیعی همچون زلزله باشیم و پیشگیری را بر درمان مقدم بدانیم.